Dofrablogg

AVATAR 3D ****

Sú var tíðin að tölvubrellur voru ofarlega í umræðunni eftir góða hasarmynd. Þannig er þetta ekki lengur því tölvubrellur eru væntanlega notaðar í öllum hasarmyndum, maður bara veit ekki hvað eru tölvubrellur og hvað ekki. Það er helst að maður viti það í hreinum teiknimyndum eins og Tinkerbell og Wall E.

Avatar er nánast ein tæknibrella út í gegn. Ein frábær tæknibrella. Enda gerist myndin öll á plánetunni Pandora þar sem Navi-menn búa en eins og kunnugt er þá búum við ekki enn yfir tækni til að fara þangað og taka upp "on location." Það magnaða er að þrátt fyrir framandi umhverfi og aldeilis ótrúlega náttúrufegurð sem er allt öðruvísi en við eigum að venjast þá gleymir maður því og finnst þetta bara nokkuð eðlilegt. Skógurinn er einskonar jólasveina- eða álfaskógur, - bara enn flottari.

Mér hættir til að fá væmnivelgju ef svo ber undir en ekki þarna. Það er vegna þess að myndin gengur ekki útá brellurnar. Þær eru ekki í forgrunni. Skógurinn er bara svona og drekarnir líka. Þeir eru ótrúlega glæsilegir en það er ekki aðalatriði heldur hitt að þeir hafa hlutverki að gegna. Navi-fólkið er líka afar glæsilegt og mennirnir sem taka á sig Navi-gervin eru alveg eins og þeir en þó þannig að maður þekkir karakterinn. Myndin er hreint út sagt ótrúlega flott og falleg.

Og ekki spillir 3D fyrir. En eins og með annað sem varðar tæknina er 3D ekki gert að ódýrri brellu þar sem hlutir eru látnir fljúga í andlitið á manni. Það myndi trufla upplifunina. Gleraugun eru frekar óþægileg en samt ekki eins óþægileg og pappírsgleraugun sem maður fékk í gamla daga. Og ekki bætir úr þegar maður þarf að setja þau yfir önnur gleraugu. En þessu gleymir maður eins og eðlilegt er þegar maður er staddur í miðju algleymi.

Þótt efni myndarinnar sé ekki frumlegt í sjálfu sér, maður hefur séð þetta allt áður, þá eru þarna þættir sem hafa þegar valdið deilum og jafnvel verið fordæmdir. Mennirnir í myndinni ráðast á Navi-fólkið bara vegna þess að það býr á svæði sem er fullt af "hardobtainium" efni eða einhverju álíka. Það er ekki búin til gerviástæða fyrir árásinni þannig að Navi-fólkið líti út sem vonda fólkið. Þvert á móti er þetta fólk eins friðsamt og yndislegt og hægt er án þess að maður kasti upp. Í myndinni eru hermennirnir mótíveraðir með því að það dugi ekkert nema terror á þessa terrorista (Navi-fólkið) og margt fleira er nánast bein tilvitnun í Vietnam, Íraq og GWB. Ameríski herinn hefur varla fjármagnað þessa mynd. 

James Cameron á ágætar myndir á 100 bestu listum kvikmyndanna. Flestar hasar- og/eða spennumyndir. Það á þó ekki við um Titanic sem er sú mynd hans sem hefur gert það best og sem mér verður flökurt yfir. Í AVATAR leikur Sigorey Weaver eitt aðalhlutverkið og tengir mann skemmtilega við eina af þessum myndum, Aliens frá 1986.

AVATAR er með 8.9 í einkun á IMDB þegar þetta er skrifað og er á í flokki 10 mynda eða svo sem hafa fengið þá einkun eða meira. Það er því ekki íoviðeigandi að ég gefi henni 4 stjörnur af 4 mögulegum. Ólafur Torfason gaf henni 4.5, en hann hefur aldrei gefið meira en 4 til þessa.

Ég hef aldrei séð styttri 3ggja tíma mynd.

The New Yorker um Cameron og myndina

No Country for Old Men***

   Þeir Coen bræður hafa mjög gaman af að leika sér með mismunandi karaktereinkenni fólks eftir uppruna þess og búsetu. Í úrvalsmyndinni Fargo eru þeir á slóðum Skandinava nyrst í BNA og gera stólpa grín af þessu frekar alvarlega og nononsense hugarfari þeirra, í Big Lebowski gera þeir grín af "easy does it" hugarfari útúrdópaðra hippa á vesturströndinni á dögum Víetnam stríðsins og í Barton Fink setja þeir frekar aumkunarverðann menningarnerd frá New York niður í sýndarveruleika kvikmyndanna í Hollywood.

Í þessari mynd eru þeir komnir til Texas og New Mexíkó. Texas er uþb átta sinnum stærra en Ísland og þess sér stað í myndatökunni. Þeir bræður nota mikið af tökum sem sýna fjarlægðir, gróðursnautt landslag, hita, svita og strjálbýli. Og eins og ávallt eru sviðsmyndirnar vandlega valdar. "Góðu gæjarnir " eru með cowboy hatta, vondu gæjarnir hattlausir með hálfsítt svart hár en allir eru í cowboy stigvélum. Og þau eru þröng og erfitt að komast úr þeim og í. Ekki þessar víðu stælingar sem við þekkjum. Við karaktersköpunina er eins og Sergio Leone svífi yfir vötnum. Það eru notaðar nærmyndir af svipbrigðalausum andlitum sem flest eru markeruð af endalausri sól og gnauðandi skrælþurrum vindi.

Aðalpersónan býr með barnslegri konu sinni í húsvagnasamfélagi. Konan er ekki feit, ekki drykksöm og ekki ljóshærð, en þetta eru helstu einkenni þeirra kvenna sem búa í húsvögnum ef marka má kvikmyndir almennt. Hann (Josh Brolin) er bara "venjulegur" gæi sem hefur ekki vinnu en veit sínu viti við veiðar í "eyðimörkinni." Hann kemur að glæpavettvangi þar sem eiturlyfjasmyglarar hafa drepið hvern annan þannig að bæði dóp og peningar eru í reiðileysi. Einn maður er helsærður en á lífi og biður um vatn sem okkar maður getur ekki veitt honum. Hann stingur á sig peningunum, fer heim, en getur ekki sofnað vegna náungans sem var á lífi og fer því á stað aftur með vatn. Þetta verður honum að falli.

Glæponinn hefur það hlutverka að elta okkar mann. Hann er aldeilis viðurstyggilegur sykkópat sem er helmigi hættulegri vegna þess hvað hann er klár. Hann er í engum vandræðum með að stela réttum lyfjum og græjum til að sauma sjálfan sig saman og hann reiknar af talsverðu innsæi út hvernig menn koma til með að hegða sér við hinar ýmsu aðstæður. En þeir Coenar geta ekki stillt sig um að gera þrýstiloftskút með slöngu og helbyssu að eftirlætis vopni hans. Þessar græjur eru svipaðar stóru handslökkvitæki og því ekki alveg ídeal til að drösla með sér.

Framvinda söguþráðarins er fremur hæg en örugg. Það er í samræmi við allt yfirbragð myndarinnar þar sem ekki eru eiginleigir hápunktar heldur jöfn og þétt spenna út í gegn. T.d. eru manndráp og eltingaleikir ekki endilega hápunktar heldur aðeins venjulegir atburðir í venjulegri sögu. 

Í amerískum spennumyndum koma oft fyrir atvik sem innihalda loftræsistokka. Oftast er hvorki inn- né útblástur í þessum stokkum og venjulega eru þeir glansandi hreinir. Þeir eru bæði sverir og líka jafnsverir út í gegn, mannheldir og ná án nokkurra tálmana milli aðliggjandi herbergja eða hæða. Þeir sem hafa komið nálægt loftræsikerfum vita að þetta er ekki svona. Loftræsistokkar eru mjög oft einangraðir að innan, þeir mjókka með lengdinni, það er loftstreymi í þeim ásamt búnaði til að koma í veg fyrir hljóðbærni, til að stilla loftmagn inn í einstök herbergi og hindra sambruna. Þeir eru nánast alltaf skítugir að innan. Í þessar mynd er atriði með talsvert víðan loftstokk sem nær án hindrana frá einu hótelherbergi yfir snyrtingar í tveimur herbergjum og inn í næsta herbergi. Ég held að Coen bræður séu þarna að gera grín að loftstokkaatriðum. Ef ekki þá má draga eina stjörnu frá eikunnagjöfinni. 

Eins og oftast er endir myndarinnar ekki hefðbundinn skilur mann eftir í talsverðu uppnámi.

 

Ég gef myndinni 3/4 stjörnum.

 

Pulp Fiction****

Samkvæmt orðabókinni þýðir PULP mauk eða kvoða. Mér hefur fundist titillinn þýða skáldaður skáldskapur eða ruglað rugl eða bara klístur. Hvernig sem það nú er þá er þetta enn ein af mínum uppáhalds myndum. Frábært lið leikara, hver öðrum betri, myndataka og sviðsmynd í sérklassa, tónilist eins og sniðin fyrir mig og þessi líka sótsvarti Tarantino húmor.

Það eru svo mörg góð atriði í myndinni að maður veit varla hvar á að byrja. T.d. hvarlaði það ekki að mér að þessir svölu gæjar, sem í upphafi myndarinnar eru algjörlega afslappaðir saman í bíl að ræða hvað Quarter Pounder Mac heitir í Frakklandi þar sem menn búa við metrakerfi, að þeir væru í innheimtuleiðangri sem endaði með þreföldu morði. Nei afsakið, með margföldu morði, því allt leiddi þetta til vandræða í bílnum á eftir.

Og svo toppa senurnar hver aðra út alla myndina. Twistið á Jack Rabbit Slim, overdose atvikið, senan með Bruce Willis og co í sadistashoppunni, þrifin á bílnum, hinn átímabæri dauðdagi John Travolta ránið í hamborgarabúllunni o.s.frv. Algjörlega brilliant. Það þýðir ekkert að rekja söguþráðinn því myndin er í alla staði svo miklu betri en hann. 

Þetta er auðvitað 4 stjörnu mynd
  sem er hægt að sjá aftur og aftur.
Og aftur.

Og nú er nýbyrjað að sýna Inglorius Basterds í bíó. Get varla beðið eftir að sjá hana.

Burn After Reading****

Hvernig geta einfaldar lýtaaðgerðir geta leitt til morðs á morð ofan?

Eins og oft áður þá er úrval leikaranna í þessari Cohen mynd ekkert smáræði. George Clooney, Brad Pitt, Frances McDormand, John Malkowich og fleiri. Og eins og venjulega er ekki yfirleikið heldur frekar undirleikið en án þess að karakterarnir verði sterilir eða óáhugaverðir. Textinn  tekur mið af karakterunum, leikstjórn og leikur  hárnákvæm og sviðsetning einföld og skýr. Sem sagt Cohen mynd í besta klassa.

Og eins og oft hjá þeim bræðrum þá er varla hægt að segja nokkuð frá efni myndarinnar án þess að skemma fyrir þeim sem eiga eftir að sjá hana. En ég get þó sagt að flækjurnar eru einfaldar og trúverðugar hver um sig en algjörlega ótrúlegar og margflóknar þegar á heildina er litið. Og framvinda myndarinnar er þannig að eftir að henni lýkur situr maður og hlær lengi lengi.

Fjórar stjörnur af fjórum ****

Fargo ++++

Fargo er smábær (ca. 100.000) miðjavegu milli Minneapolis og Winnipeg sem er að hálfu leyti í North Dakota og að hálfu í Minnesota. Um 80% íbúanna eru af þýskum og skandinavískum (að mestu norskum) uppruna og bærinn á 2 vinabæi, annan í Noregi og hinn í Svíþjóð (Wikipedia). Glæpir eru með því minnsta sem þekkist í BNA, atvinnuleysi lítið og velferð almennt með ágætum. Á þessum slóðum tóku margir Íslendingar sér bólfestu á árunum fyrir 1900.

Coen bræður gera mikið úr áhyggjuleysi og nægjusemi íbúa Fargo, sem tala ensku með þýsk-norskum hreim, heita skandinavískum nöfnum og una glaðir við sitt um hávetur í hörku gaddi og blindbyl. Meira að segja hrottaleg morð raska ekki ró lögreglustjórans, sem er komin 7 mánuði á leið.  Hún leggur sig ekki síður fram um að stappa stálinu í eiginmanninn, sem fær að teikna 3 centa frímerkið en vildi fá að teikina það 25 centa, en að eltast við morðingja.

Morðingjarnir eru af allt öðru sauðahúsi. Þeir eru aðkomumenn og tilfinninga- og siðlausir heimskingjar í algjöru rugli.  Það þarf því ekki að koma á óvart að allt fer úr böndunum hjá þeim eins og reyndar hjá bílasalanum og einfeldingnum Lundegaard sem setti þessa ótrúlegu en sannsögulegu atburðarás af stað.

Coen bræður hafa lag á að sjá það spaugilega í lífinu, - og í dauðanum líka. En húmorinn er all svakalega dökkur á köflum. Þetta verður enn skýrara þar sem lögreglustjórinn Gunderson er leikinn af Frances Macdormand á einstaklega látlausan og fínlegan hátt. Leikararnir standa allir fyrir sínu og maður stendur upp og finnst að hver og einn hafi verið sá eini rétti fyrir sitt hlutverk. Þetta eru sumpart leikarar sem Coen bræður nota í fleiri myndum eins og t.d. Steve Buscemi sem á stjörnuleik.

[Marge is interviewing the two hookers whose clients were the two suspects] 
Hooker No. 1: Well, the little guy was kinda funny-lookin'. 
Marge Gunderson: In what way? 
Hooker No. 1: I dunno... just funny-lookin'. 
Marge Gunderson: Can you be any more specific? 
Hooker No. 1: I couldn't really say... He wasn't circumcised. 
Marge Gunderson: [amused by this unhelpful detail] Was he funny lookin' apart from that? 
Hooker No. 1: Yah... 
Marge Gunderson: So, you were havin' sex with the little fellow, then. 
Hooker No. 1: Uh huh...

Í það heila með bestu myndum sem ég hef séð og fjórar stjörnur af fjórum ****

Once upon a time in America

Í  gærkvöldi horfði ég á myndina hans Sergio Leone “Once upon a Time in America”. Þetta var óstytta útgáfan, um 3½ tími á lengd. Frábærlega vel gerð og djúp mynd um ástir og athafnir nokkurra götustráka á í New York á fyrsta þriðjungi síðustu aldar. Það er fylgst með strákapörum þeirra, fyrstu kynnum af ástinni og fyrstu reynslu af kynlífi, sem var tvennt ólíkt í þeirra tilviki. Einnig er ferill þeirra rakinn frá smáknyttum til stórglæpa og morða og uppgjörs, þegar komið er fram á efri ár. Stórkostlega flott mynd sem fær 4 stjörnur af 4 hjá mér.

Ein sena hélt mér föngnum umfram aðrar að þessu sinni. Robert de Niro hittir fyrstu og einu ástina í lífi sínu eftir langan aðskilnað. Hann er nú orðinn vellauðugur stórglæpamaður á besta aldri en hún fræg leikkona og enn á uppleið. Þetta er að vetri til og hann býður henni í mat á íburðarmikinn sumarveitingastað við sjóinn. Það segir sig sjálft að hann verður að láta opna staðinn sérstaklega fyrir þetta tilefni og grobbar sig af þessu tiltæki við æskuástina.

Hún er hinsvegar á báðum áttum til að byrja með en ákveður síðan með sjálfri sér að þetta sé ekki líf sem hún sækist eftir. Hún á enda glæsta framtíð í leikhúsinu framundan, einmitt það sem hana hefur dreymt um frá æskuárunum. Þetta uppgjör hennar er bæði verulega vel skrifað og ekki síður vel leikið atriði. Þetta snýst ekki um hann, heldur er þetta hennar draumur og eins og til að undirstrika það kyssir hún hann á leiðinni heim í límúsínunni.

En hann er ungur, graður, uppfullur af sjálfum sér vanur því að fá það sem hann vill. Í hans heimi eru ást eða umhyggja í nærveru sálar ekki að þvælast fyrir mönnum. Í samræmi við það drífur hann sig í að taka með valdi það sem hann gat ekki aflað sér með persónutöfrum eða peningum.

 Hann nauðgar henni í einni allra átakanlegustu nauðgunarsenu sem ég man eftir. Í senn grátlegt og magnað atriði.

Og þarna sat ég og horfði á gjörsamlega göldrótt atriði í bíómynd en gat ekki annað en hugsað um hömlulausa græðgigosa sem sneiddir  eru öllu siðgæði og samfélagskennd og hafa tröllriði okkar samfélagi síðustu árin. Mér fannst ég vera að horfa á atriði úr íslenskum veruleika síðustu ára þar sem bæði greddulegir útrásargæjar og hrokafullir stjórnmálamenn hafa beitt bæði blekkingum og valdi til að fullnægja sér á okkar kostnað.

Svona er lífið.

King Kong*

Ævintýri og ævintýrakvikmyndir eru meðal besta afþreyingarefnis sem til er. Hugsið ykkur öll ævintýrin sem lesin voru fyrir okkur á barnsaldri, ævintýrin sem við lásum á ungum aldri og - ævintýrin sem við erum enn að lesa. Harry Potter er ágætt dæmi, en líka Diskheimurinn hans Terry Pratchetts, Tolkien og Forgotten Realms. Reyndar kann ég ekki að skilgreina ævintýri. Kannske eru allar skáldsögur ævintýri. 

Sama gildir um kvikmyndir. Ég flokka Indiana Jones og Martix undir ævintýramyndir, engu síður en Star Wars, Lord of the Rings og Mjallhvíti. Í þessum flokki eru margar bestu myndir sem gerðar hafa verið. Það er bara þannig. Og af hverju er ég að velta mér uppúr þessu? Jú,- ég sá King Kong III myndina í gærkvöldi.

Þessi mynd er sérstök að því leyti, að hún er gerð nánast eftir sama handriti og fyrri myndirnar frá 1933 og 1976. Söguþráðurinn og margar senur eru í smáatriðum þau sömu. Það kemur ekkert á óvart í framvindu sögunnar. Það sem er nýtt, eru tæknibrellurnar. Og þær eru flottar. Senurnar með risaeðlunum eru frábærar og Kong sjálfur hreint framúrskarandi. Það er ótrúlegt hvað tækniliðinu hefur farið fram síðan í Jurassic Park.

En Peter stórvinur okkar Jackson þarf að fara í endurhæfingu. Hann virðist enn vera undir álögum "Hringsins eina" og telja að lengra sé alltaf betra. Í þessu tilfelli er lengra verra, að því gefnu að áhorfandinn hafi séð fyrri myndina. Það kann að vera að þeir sem ekki hafa séð fyrri myndina og ekki séð nein brot úr henni og viti ekkert um söguþráðinn í henni, að þeim þyki lengdin á myndini í lagi. En öðrum varla.

Hugsið ykkur að einhverjum dytti í hug, eftir 70 ár, að endurgera Lord of the Rings, bara helmingi lengri. í stað þess að hver hluti væri 3 tímar, þá yrði hann 6 tímar. En sama handrit sem Peter notaði yrði notað í nýju myndinni. Allir vissu hvaða sena kæmi næst, hvernig hún byrjaði og hvernig hún endaði. Það myndi enginn nenna að horf á þessa mynd. Ég fullyrði það.

Sama gildir, að mínu mati um King Kong III. Hún er allt of löng. Ég nennti ekki einusinni að horfa á hana í einni færu. Þess vegna og vegna þess að hún er gerð eftir sama handriti og fyrri Kong myndir, fær hún ekki nema eina stjörnu í minni bók. Þrátt fyrir frábæra kafla. 

KING KONG  *

Sennilega hefði þetta verið ágæt 90 mín mynd.

Til samanburðar er hér alvöru gorilla.